Κωνσταντίνου Ν. Πλαστήρα – Δρ. Φιλολογίας-Συγγραφέας
Στην Βραδιά Γιορτής για τα 100 χρόνια από την ίδρυση του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
Τετάρτη 7 Δεκεμβρίου 2016 – ΟΛΥΜΠΙΟΝ
Αξιότιμοι εκπρόσωποι αρχών και φορέων
Αξιότιμες Κυρίες και Κύριοι,
Εορτάζουμε, σήμερα, έναν αιώνα ζωής και δημιουργικής δράσης του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, παράλληλης με τα ιστορικά γεγονότα της Ελλάδας, της Μακεδονίας, της Θεσσαλονίκης. Ο Εμπορικός Σύλλογος, κοινωνική συσσωμάτωση μιας επαγγελματικής τάξης, παραμένει ο αψευδής καθρέφτης, που αντικατοπτρίζει το σφιγμό της πόλης, την επιχειρηματικότητα των πολιτών της, την επιτυχημένη οικονομική και κοινωνική δράση. Είναι το αποτέλεσμα μιας κοινής πορείας, στο χρόνο, με τα γεγονότα που χάραξαν το χαρακτήρα του καθενός με ανεξήτηλα σημάδια, είναι η ταυτότητα του νεοέλληνα της Θεσσαλονίκης που αναγεννήθηκε και αναβαπτίστηκε από τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους, μπολιάστηκε από την εγκατάσταση των προσφύγων του 1922, αναπτύχθηκε και παρήγαγε πλούτο και νέες ιδέες, κατέκτησε την ελευθερία του συνέρχεσθαι, του συνεταιρίζεσθαι, του εμπορεύεσθαι και δημιούργησε κανόνες του ευ εμπορεύεσθαι, αναδεικνύοντας την πρωτοτυπία και την ευφυία του νεοέλληνα.
Η αναπόληση, ωστόσο, μέσα από την αναδίφηση του αρχειακού υλικού και των πηγών, παραμένει μια γλαφυρή, περιδιάβαση στα ιστορικά γεγονότα, τις πράξεις και τα έργα προσώπων που αγωνίστηκαν και συνεισέφεραν στην ανάδειξη του Εμπορικού Συλλόγου, συμβάλλοντας στην επιτυχημένη πορεία του.
Στις 27 Οκτωβρίου 1916 δεκατρείς επιφανείς έμποροι της Θεσαλονίκης συνήλθαν με σκοπό να ιδρύσουν σύλλογο με την επωνυμία Εμπορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης.
Το Πρακτικό της ίδρυσης Εμπορικού Συλλόγου αναφέρει: «Συνελθόντες σήμερον οι κάτωθι υποφαινόμενοι εν τω Καταστήματι του Συνδέσμου Βιομηχάνων Μακεδονίας και συσκεφθέντες περί της ανάγκης της ιδρύσεως και εν Θεσσαλονίκη Εμπορικού Συλλόγου κατά το υπόδειγμα του εν Αθήναις λειτουργούντος τοιούτου, απεφασίσαμεν ομοθύμως πάντες την ίδρυσιν Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης και εξελέξαμεν εξαμελή Επιτροπήν εκ των κ.κ. Γεωργίου Σαμαρά, Γ. Καρβουνίδου, Κύρου Κύρτση, Δήμου Παπακωνσταντίνου, Αντωνίου Τσιράκολου και Χαρ. Δάλλα δικηγόρου, εις ην επιτροπήν ανεθέσαμεν την Σύνταξιν του Καταστατικού και την πρόσκλησιν πάντων ανεξαιρέτως των εμπόρων Θεσσαλονίκης των επιθυμούντων να εγγραφώσι μέλη του Συλλόγου εις γενικήν συνέλευσιν προς επιψήφησιν του Καταστατικού και εκλογήν του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου.». Ακολούθησε Γενική Συνέλευση, την Πέμπτη 9 Νοεμβρίου 1916, η οποία ψήφισε το Καταστατικό και εξέλεξε το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο που συγκροτήθηκε σε σώμα ως εξής: Πρόεδρος: Αθανάσιος Μακρής, Αντιπρόεδρος: Κύρος Κύρτσης, Γενικός Γραμματέας: Γεώργιος Σαμαράς, Ταμίας: Αντώνιος Τσιράκογλου, Έφορος: Νικόλαος Παπάζογλου, Σύμβουλοι: Δήμος Παπακωνσταντίνου, Γεώργιος Παπακώστας, Σταύρος Γρηγοριάδης, Αθανάσιος Σερέφας, Δημήτριος Ρώμπαπας, Αχιλλέας Μαρίντσογλου, Δούκας Σαχίνης. Το Καταστατικό περιγράφει ότι σκοπός του Συλλόγου είναι: «…η μέριμνα περί προαγωγής και αναπτύξεως του εμπορίου εν γένει, ως και των κατ᾽ ιδίαν συμφερόντων των Μελών του Συλλόγου.» και μέλη του Συλλόγου «…δύνανται να ώσιν έμποροι, εμποροβιομήχανοι, τραπεζίται, παραγγελιοδόχοι και αντιπρόσωποι εταιριών ασκούντες το επιτήδευμα αυτών εν Θεσσαλονίκη και έχοντες συμπληρωμένον το 18ον έτος της ηλικίας των».
Με την ίδρυσή του ΕΣΘ, δημιουργήθηκε κινητικότητα έτσι ώστε μέχρι το 1924 να έχουν εγγραφεί 1.301 μέλη. Στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, αλλεπάλληλες τροποποιήσεις του Καταστατικού δημιούργησαν το οριστικό πλαίσιο της διοίκησής του, με τη δημιουργία 28 εσωτερικών τμημάτων, ανάλογα με το είδος εμπορικής δραστηριότητας του καθενός επιτηδευματία. Η παρουσία του ΕΣΘ υπήρξε σημαντική και στη δημιουργία του ΕΒΕΘ, το οποίο τροφοδότησε με προσωπικότητες του κλάδου του Εμπορίου. Πρώτος Πρόεδρος του ΕΒΕΘ, το 1919, εκλέχτηκε πάλι, ο Αθανάσιος Μακρής, ενώ οι σχέσεις του με το Σύνδεσμο Βιομηχάνων Μακεδονίας και το ΕΒΕΘ παραμένουν διαχρονικά αλληλένδετες.
Η ίδρυση, ωστόσο, του ΕΣΘ συμπίπτει με μια περίοδο δυσκολιών, με πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις. Το Αύγουστο του 1916 ξέσπασε το κίνημα της Εθνικής Άμυνας και λίγο αργότερα η χώρα εισήλθε στον πόλεμο, στο πλευρό της Αντάντ. Η Θεσσαλονίκη κατακλύσθηκε από τα συμμαχικά στρατεύματα και το Σάββατο 5 (ν.ημερ.18) Αυγούστου 1917, από τις σπίθες της κουζίνας ενός σπιτιού στην οδό Ολυμπιάδος, ξέσπασε μια μεγάλη πυρκαγιά η οποία πολύ γρήγορα κατέκαυσε όλο το τότε κέντρο της πόλης καταστρέφοντας 4.101 ιδιοκτησίες και δημιουργώντας 72.000 πυροπαθείς.
Ο τομέας του εμπορίου δέχθηκε καίριο πλήγμα. Καταστράφηκε πλήρως η περιοχή που περιελάμβανε την Αγορά. Η πυρκαγιά επέφερε τεράστια προβλήματα στην εμπορική τάξη εξαιτίας της καταστροφής των εμπορευμάτων, της αδυναμίας εξυπηρέτησης των δανείων, της αποπληρωμής προμηθευτών κλπ. Πάμπολλα ήταν τα αιτήματα μελών του Εμπορικού Συλλόγου που ζητούσαν βεβαιώσεις, από το Σύλλογο, για την καταστροφή των εμπορικών τους καταστημάτων, προκειμένου να τις χρησιμοποιήσουν στις τράπεζες, στις αρχές του κράτους ή στις ασφαλιστικές τους εταιρείες. Πολλοί εμπορικοί οίκοι και καταστήματα δεν ξαναλειτούργησαν ποτέ, άλλοι, ωστόσο, αναγεννήθηκαν από τις τέφρες της πυρκαγιάς ή μετατράπηκαν και γιγαντώθηκαν, μέσα στο νέο, και αρτιότερο, πολεοδομικό συγκρότημα. Η πολεοδομία του εμπορίου της Θεσσαλονίκης άλλαξε ριζικά, τόσο μεταφορικά όσο και στην πραγματικότητα και χάρη στο δυναμισμό των εμπόρων της πόλης, η οικονομία δεν άργησε να ανασυγκροτηθεί.
Στην εποχή του Α‘ Παγκοσμίου Πολέμου, η επιχειρηματικότητα στη Θεσσαλονίκη και στη Μακεδονία έγινε εξαιρετικά δυσχερής, έτσι, ώστε ο ΕΣΘ να παρεμβαίνει συνεχώς στις υπηρεσίες του κράτους, ζητώντας τη λήψη μέτρων για τη διευκόλυνση και ομαλοποίηση της επιχειρηματικότητας. Τα προβλήματα που απασχολούσαν τον εμπορικό κόσμο ήταν κυρίως: η έλλειψη προϊόντων εξαιτίας των ελάχιστων εισαγωγών, οι επιτάξεις εμπορευμάτων για τους συμμάχους και τον ελληνικό στρατό, η μείωση των αποθεμάτων, ο τρόπος καθορισμού της τιμής ενός εμπορεύματος και η αύξηση των τιμών από τη δημιουργούμενη έλλειψη και την κερδοσκοπία. Ο Σύλλογος ζητούσε: να αφεθεί ελεύθερο το εμπόριο με το εξωτερικό, να σταματήσει η απαγόρευση του εμπορίου με την Παλαιά Ελλάδα, να αποκατασταθεί η σιδηροδρομική συγκοινωνία με το εσωτερικό, να δρομολογηθεί εμπορικό και επιβατικό τραίνο στη γραμμή Θεσσαλονίκης-Μοναστηρίου και, τέλος, να ληφθούν άμεσα μέτρα για τον τρόπο που θα διεξάγεται το εμπόριο με τη Σερβία, Βουλγαρία και Τουρκία.
Σην ίδια περίοδο ο ΕΣΘ, εξαιτίας των μεγάλων γεωστρατηγικών ανακατατάξεων που συνέβαιναν, διαβλέποντας τον κίνδυνο για τους ελληνικούς πληθυσμούς της Μικράς Ασίας, της Θράκης και του Πόντου, και εν όψει της Διεθνούς Διάσκεψης Ειρήνης του 1919, απέστειλε έγγραφη έκκληση για τη διάσωσή τους, στα Εμπορικά Επιμελητήρια του Παρισιού, του Λονδίνου, της Ρώμης και της Νέας Υόρκης.
Κυρίαρχο, επίσης, αίτημα της εποχής, ήταν η ανάπτυξη του εμπορίου με τις Βαλκανικές χώρες. Η Μακεδονία και η Θράκη μετά την οριοθέτηση των συνόρων, έχασαν προς βορράν, το εδαφικό βάθος οικονομικής επιρροής που διέθεταν, πριν τους Βαλκανικούς πολέμους. Τον Απρίλιο του 1920 ο Σταύρος Γρηγοριάδης, από τον Εμπορικό Σύλλογο και οι Αλέξανδρος Κράλλης και Μπεσουνσάν, από το ΕΒΕΘ, συνόδευσαν τον Γεώργιο Κοφινά, του Υπουργείου Οικονομικών, στη Σερβία, όπου συζήτησαν, με το Επιμελητήριο του Βελιγραδίου, και την κυβέρνηση της Σερβίας, καταλείγοντας σε μια σειρά απαραίτητων μέτρων για την ανάπτυξη του εμπορίου τα οποία, σήμερα, θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως το προΐμιο της συμφωνίας, για την ίδρυση της Σερβικής Ελευθέρας Ζώνης.
Λίγα χρόνια αργότερα, εξαιτίας της Μικρασιατικής καταστροφής και της ανταλλαγής των πληθυσμών περίπου 100.000 πρόσφυγες κατέφυγαν στη Θεσσαλονίκη. Ήταν ένα τεράστιο εργατικό δυναμικό το οποίο στεγάστηκε αρχικά σε αστικά ανταλλάξιμα σπίτια ή περιμετρικά της πόλης σε νεόδμητους προσφυγικούς οικισμούς, οι οποίοι εξελίχθηκαν αργότερα σε ανεξάρτητους δήμους της μείζονος Θεσσαλονίκης.
Το 1924 το ενδιαφέρον του ΕΣΘ στράφηκε σε κινήσεις συντονισμού της εμπορικής τάξης για την καλύτερη εκπροσώπηση της, οργανώνοντας ένα συνέδριο, στη Θεσσαλονίκη, για την ίδρυση Εμπορικής Ομοσπονδίας Μακεδονίας-Θράκης, και την ανάδειξη αντιπροσώπων για το Συμβούλιο της Πανεμπορικής Ενώσεως Ελλάδος. Στις συζητήσεις του συνεδρίου κυριάρχησε η προσπάθεια να χαραχθούν κοινές πολιτικές για την ανάπτυξη του εμπορίου και την απασχόληση των προσφύγων. Έλαβαν μέρος εκπρόσωποι από τη Μακεδονία, τη Θράκη, τις 16 Εμπορικές Οργανώσεις της Θεσσαλονίκης και το ΕΒΕΘ. Συζητήθηκαν ζητήματα συγκοινωνιακά (Λιμενικά, Σιδηροδρομικά, Κατακευής και συντηρήσεως οδών, Ταχυδρομικά, Τηλεγραφικά, Τηλεφωνικά), το εξαγωγικό εμπόριο, το διαμετακομιστικό εμπόριο και φυσικά η εκλογή των εκπροσώπων για την Πανεμπορική Ένωση Ελλάδος.
Ο Πρόεδρος του ΕΣΘ Σταύρος Γρηγοριάδης, στην εναρκτήρια ομιλία του, έδωσε το περίγραμμα των προβλημάτων που αντιμετώπιζε το εμπόριο, υπογραμμίζοντας πως μόνο με την περιφερειακή ανάπτυξη, η οικονομία της χώρας θα μπορούσε να βελτιωθεί. Αναφέρθηκε επίσης, στους πρόσφυγες και στον ουσιαστικό ρόλο που μπορούσαν να διαδραματίσουν στην ανάπτυξη, καθώς πολλοί ήταν επιστήμονες, καλοί τεχνίτες ή έμποροις, βιομήχανοι και βιοτέχνες. Είναι χαρακτηριστικό, ότι το μεγαλύτερο ποσοστό βιομηχανιών, υφαντουργίας, τροφίμων, καπνών και ταπητουργίας που ιδρύθηκαν στην δεκαετία 1925-1935 άνηκαν σε πρόσφυγες της Θράκης, του Πόντου, και της Μικράς Ασίας.
Σημαντική παράμετρος ανάπτυξης του εμπορίου της Θεσσαλονίκης ήταν διαχρονικά το λιμάνι. Η προνομιακή γεωγραφική του θέση υπήρξε ο κυριότερος παράγων ανάπτυξής του, με βασικό προνόμιο την ενδοχώρα στην οποία αναφερόταν, εξυπηρετώντας τη διακίνηση αγαθών, προσώπων και ιδεών, προς τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη. Το 1925 λειτούργησε η Ελευθέρα Ζώνη Θεσσαλονίκης, το 1929 η Γιουγκοσλαβική Ελευθέρα Ζώνη και το 1930 τα δικαιώματα της παλιάς Γαλλικής Εταιρείας Εκμεταλλεύσεως του λιμανιού, πέρασαν στο Λιμενικό Ταμείο Θεσσαλονίκης. Διαρκές, ωστόσο, παρέμεινε το αίτημα του εμπορικού κόσμου, για τη σιδηροδρομική σύνδεση Ελλάδος – Βουλγαρίας και μέσω γέφυρας στο Δούναβη, με την Ρουμανία και την Κεντρική Ευρώπη, σχέδιο που συζητήθηκε έντονα στη δεκαετία του ’30, αλλά δεν υλοποιήθηκε τελικά, εξαιτίας του πολέμου. Ο Εμπορικός Σύλλογος συμμετείχε στη διοίκηση, τη διαχείρηση, την ανάπτυξη και τη λειτουργία του λιμανιού, μαζί με το ΕΒΕΘ και το Σύλλογο Βιομηχάνων. Πρώτος και για 23 χρόνια Πρόεδρος της Επιτροπείας δηλ. του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελευθέρας Ζώνης Θεσσαλονίκης διετέλεσε ο Σταύρος Γρηγοριάδης.
Το 1926, δύο νέοι φορείς προστέθηκαν στην αναπτυσσόμενη πόλη, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην πνευματική και οικονομική ανάπτυξη. Το πανεπιστήμιο και η Διεθνής Έκθεση, στην ίδρυση και διοίκηση της οποίας ο ΕΣΘ έπαιξε σημαντικό ρόλο.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’30, με την εγκατάσταση του νέου πληθυσμού και την ανοικοδόμηση, η Θεσσαλονίκη απέκτησε όψη δραστήριας ευρωπαϊκής πόλης. Παρόλο το δυναμικό της προφίλ όμως, δεν κατάφερε να ξεπεράσει την ανεργία, αποτέλεσμα της διεθνούς αλλά και εσωτερικής οικονομικής κρίσης. Η πόλη έζησε την πολιτικά ταραγμένη αυτή περίοδο, με τις απεργιακές κινητοποιήσεις, τα στρατιωτικά κινήματα, τη δικτατορία Μεταξά και την ανάπτυξη των φασιστικών οργανώσεων που στρέφονταν κατά του Εβραϊκού πληθυσμού της. Σημαντικά επιτεύγματα της περιόδου αυτής ήταν η γενική εφαρμογή της οκτάωρης εργασίας, η δημιουργία του ΤΑΕ και του ΙΚΑ, αλλά και η καθιέρωση του θεσμού των εκπτώσεων, το 1938, για την εφαρμογή των οποίων ο ΕΣΘ έπαιξε κυρίαρχο ρόλο.
Σκληρή υπήρξε η δοκιμασία της δεκαετίας που ακολούθησε, με την γερμανική κατοχή και τον εμφύλιο. Με την είσοδο των γερμανικών στρατευμάτων, το 1941, οι ναζί επίταξαν δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, λεηλάτησαν τα καταστήματα και την παραγωγή, με αποτέλεσμα οι άνεργοι να ξεπεράσουν τις 30.000. ενώ πολλοί κάτοικοι πέθαναν από τις κακουχίες και την πείνα. Η γερμανική κατοχή επέφερε τη μετάλλαξη της οικονομίας και του εμπορίου και έθεσε τον ΕΣΘ σε ετοιμότητα. Από το 1942 μέχρι το 1949, πρόεδρος ήταν ο Αλέξανδρος Λέτσας, αντιμετωπίζοντας όλα τα σοβαρά γεγονότα της πολεμικής δεκαετίας. Ο Λέτσας δεν υπήρξε μια απλή περίπτωση προέδρου. Ήταν η αψευδής εικόνα του επίμονου Δυτικομακεδόνα που αγωνίστηκε κόντρα σε όλα τα γεγονότα για τις ιδέες του. Επωμίσθηκε το βαρύτατο έργο της εκπροσώπησης του ΕΣΘ, στην δυσκολότερη στιγμή από την ίδρυσή του. Οι εκπρόσωποι του εμπορίου αγωνίσθηκαν για να εμποδίσουν τη διόγκωση του μαυραγοριτισμού, παρά τις κατηγορίες εναντίον τους, να συγκρατήσουν τις τιμές και να ενισχύσουν με δράσεις αλληλεγγύης την επιβίωση των ανήμπορων, πεινασμένων κατοίκων της πόλης και κυρίως των παιδιών με τη λειτουργία παιδικών συσσιτίων.
![21_01_20150201_kt_37301422830224_-15-[1]](https://tradesupport.gr/wp-content/uploads/elementor/thumbs/21_01_20150201_kt_37301422830224_-15-1-r4s3d8squxdfzrjgjjcc5ttb20q0f6x45esfzwrkk2.jpg "21_01_20150201_kt_37301422830224_-15-[1]")
Ισχυρό πλήγμα για την κοινωνική και οικονομική ζωή της πόλης υπήρξε ο διωγμός των Εβραίων. Η παρουσία τους στην επιχειρηματικότητα στη Θεσσαλονίκη είναι γνωστή, διαχρονική και σημαντική. Στον Εμπορικό Σύλλογο, αμέσως μετά την ίδρυσή του, εγγράφηκαν, πολλοί Εβραίοι έμποροι, εκλεγόμενοι και στο Διοικητικό του Συμβούλιο. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, η Εβραϊκή Κοινότητα της πόλης έχασε σχεδόν 50.000 από τα μέλη της, εξαιτίας των ναζιστικών διωγμών. Πολλές επιχειρήσεις εξαναγκάστηκαν να κλείσουν, ενώ με διαταγή των γερμανικών αρχών Κατοχής, όσοι είχαν το εβραϊκό θρήσκευμα διαγράφτηκαν από τους επαγγελματικούς Συλλόγους και τα Επιμελητήρια στα οποία συμμετείχαν. Τον Μάρτιο του 1943 ο εβραϊκός πληθυσμός, οδηγήθηκε στα κρεματόρια της Πολωνίας. Ο φόρος αίματος που πλήρωσε η πόλη της Θεσσαλονίκης υπήρξε τραγικός αφού έχασε, σχεδόν, το 1/3 του πληθυσμού της.
Μια δράση αλληλεγγύης του ΕΣΘ, που αξίζει μνείας, αφορά τους φυλακισμένους του Επταπυργίου. Η πρωτοβουλία ξεκίνησε από τον Αλέξανδρο Λέτσα, ο οποίος επισκέφθηκε τις φυλακές, στις αρχές του 1943, διαπίστωσε τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των εγκλείστων και τις άμεσες ανάγκες τους και απέστειλε ένα μακροσκελές υπόμνημα, στον Υπουργό Γενικό Διοικητή Μακεδονίας, τον οποίο κάλεσε να πάρει τα απαιτούμενα μέτρα. Στο υπόμνημα αναφέρονται προβλήματα καθαριότητας, ανεπάρκειας του δικτύου ύδρευσης, έλλειψη καύσιμης ύλης, έλλειψη ένδυσης και υπόδησης των εγκλείστων, όπως και ζητήματα ασθενειών που επικρατούσαν. Ιδιαίτερη αναφορά γινόταν σε φυλακισμένους εμπόρους, καταδικασμένους σε αυστηρές ποινές για αγορανομικές παραβάσεις, ζητώντας να ληφθούν μέτρα για την αποφυλάκισή τους. Αμέσως, ξεκίνησε εκστρατεία συλλογής χρημάτων και αγαθών, μεταξύ των εμπόρων για την ενίσχυση των φυλακισμένων, που απέδωσε 5.000.000 δραχμές, τα οποία διατέθηκαν «δια την προμήθειαν απαραιτήτων ειδών κλινοστρωμνής, ενδύσεως και υποδήσεως και την διάθεσιν αυτών εις τους αποδεδειγμένως απόρους εκ των κρατουμένων». Ο Λέτσας, ωστόσο, που αγωνίστηκε για τους φυλακισμένους της Κατοχής, συνελήφθη όμηρος από το ΕΑΜ και εκτοπίστηκε στην Αριδαία, το 1944, για 104 μέρες, μαζί με τον Αλ. Κράλλη, Πρόεδρο τότε του ΕΒΕΘ. Απελευθερώθηκαν από τους Άγγλους μετά την υπογραφή της συνθήκης της Βάρκιζας.
![EVDOS-FOTO-29[1]](https://tradesupport.gr/wp-content/uploads/elementor/thumbs/EVDOS-FOTO-291-r4s3dy6dzgc6p8ilfcb9j5er3f8x70pv8wejydpxw2.jpg "EVDOS-FOTO-29[1]")
Στη δεκαετία του ’50, οι διοικήσεις του ΕΣΘ αγωνίστηκαν για τη βελτίωση των συνθηκών άσκησης του εμπορίου και για την προάσπιση του κλάδου. Το Γ΄ Πανεμπορικό Συνέδριο του 1949, προσπάθησε να καταγράψει τις ανάγκες του μεταπολεμικού εμπορίου και τις λύσεις που έπρεπε να βρεθούν για την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας, και την ανασυγκρότηση. Η ουσιαστική εκβιομηχάνιση και οικονομική ανάκαμψη της πόλης άρχισε στη δεκαετία του ’60, με την εγκατάσταση των μεγάλων βιομηχανικών συγκροτημάτων: Esso Pappas, των Χημικών Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος, της tekossa, της Goodyear, της Ethyl Hellas, ενώ την ίδια περίοδο, το λιμάνι, με την επέκταση του, διπλασίασε την εμπορική και ναυτιλιακή κίνηση και έγινε το πρώτο εξαγωγικό λιμάνι της χώρας.
Με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, το 1974 και την εισδοχή της χώρας στην ΕΟΚ (1981) ξεκίνησε μια νέα πορεία, που έδωσε ισχυρή ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη και στο εμπόριο. Η περίοδος συνδέεται με γεγονότα, όπως: το 4ο Πανεμπορικό Συνέδριο, μέρος των εργασιών του οποίου παρακολούθησαν ο τότε Πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής και πολλοί Υπουργοί, το συνέδριο για την εφαρμογή του ΦΠΑ, τη μεταστέγαση των γραφείων του Εμπορικού Συλλόγου, από το κτίριο του ΕΒΕΘ, στο κτίριο της πλατείας Μοριχόβου, ενώ, δεν τελεσφόρησε η προσπάθεια δημιουργίας εμπορικού κέντρου χονδρεμπορίου, στη Δυτική πλευρά της Θεσσαλονίκης. Αξιόλογα, επίσης, επιτεύγματα υπήρξαν σε θέματα φορολογίας, ασφάλισης και επαγγελματικής στέγης. Ο νόμος 1712/1987 περί εργοδοτικών συνδικαλιστικών οργανώσεων δημιούργησε την ανάγκη τροποποίησης του Καταστατικού του Συλλόγου. Επήλθαν, λοιπόν, αλλαγές στην διοίκησή του: καταργήθηκαν τα εσωτερικά τμήματα, όργανα διοικήσεως είναι το Διοικητικό Συμβούλιο και η Διοικητική Επιτροπή, ενώ αρχαιρεσίες για την εκλογή μελών του Δοικ. Συμβουλίου και αντιπροσώπων για την ομοσπονδία, γίνονται κάθε τρία χρόνια.
Κατά την ίδια περίοδο ο ΕΣΘ αντιλαμβανόμενος την μεγάλη αλλαγή στην οικονομία και στις καθημερινές εμπορικές συναλλαγές, που επέφερε η υιοθέτηση του Φ.Π.Α. μελέτησε, και σε συνεργασία με ειδικούς συμβούλους, προετοίμασε κατάλληλο ενημερωτικό υλικό και υλοποίησε μια σημαντική εκστρατεία ενημέρωσης των εμπόρων της Θεσσαλονίκης για τη φιλοσοφία, τη δομή και την εφαρμογή του νέου φόρου.
Το 1992 με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και τις νέες διατάξεις που προέβλεπε για την ενιαία αγορά, την ελεύθερη διακίνηση των πολιτών και κυρίως το νέο, ενιαίο νόμισμα, το ΕΥΡΩ, ο ΕΣΘ προετοίμασε και υλοποίησε εκστρατεία ενημέρωσης των εμπόρων της Θεσσαλονίκης και των μελών της Ομοσπονδίας, για τον επηρεασμό του εμπορίου από την είσοδο της Ελλάδας στην ευρωζώνη (2001). Αξιοποίησε προγράμματα εκπαίδευσης για τα μέλη του και τα στελέχη των επιχειρήσεών τους, σε θέματα τεχνολογίας, διεθνούς εμπορίου, ξένων γλωσσών και διακρατικού εμπορίου με τις γειτονικές χώρες. Προσέφερε τεχνογνωσία και βοήθησε καθοριστικά στην πραγματοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων στους Συλλόγους της Ομοσπονδίας, και συνέβαλε αποφασιστικά στη δημιουργία του Κέντρου Ανάπτυξης Ελληνικού Εμπορίου (ΚΑΕΛΕ), το 1995. Το παράρτημα Θεσσαλονίκης του ΚΑΕΛΕ αναπτύσσει προγράμματα συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης και εκπαίδευσης ενηλίκων, επαγγελματικής συμβουλευτικής φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων, καλύπτοντας όλα τα μέλη της Ομοσπονδίας.
Οι διοικήσεις των τελευταίων, περίπου 30, ετών πέτυχαν τη διαρκή επικοινωνία με τα αρμόδια Υπουργεία και τους φορείς του κράτους, όπως επίσης με τις Υπηρεσίες και τους Οργανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διατήρησαν στενές επαφές με παράγοντες των παρευξείνειων χωρών, της Σερβίας, της Βουλγαρίας, της Ουκρανίας, της Γεωργίας και του Αζερμπαϊτζάν.
Σημαντικές δράσεις των τελευταίων ετών που πραγματοποιήθηκαν είναι:
Το Α΄ Συνέδριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη (1999) με θέμα «Επιχειρήσεις στην ψηφιακή οικονομία» και σκοπό την ανάπτυξη της συνεργασίας των χωρών της περιοχής. Τιμώμενοι ομιλητές του Συνεδρίου υπήρξαν οι κορυφαίοι ακαδημαϊκοί: Μιχάλης Δερτούζος – του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασσαχουχέτης και Γεώργιος Μητακίδης – Δ/τής της 23ης Γενικής Διεύθυνσης της Ε.Ε.
Από τις αρχές του 21ουαιώνα, η Θεσσαλονίκη υπέστη, και αυτή, την αλλαγή στη δομή της αγοράς, με τη δημιουργία υπερκαταστημάτων, εμπορικών κέντρων, καθώς και την μεταφορά μεγάλου μέρους της εμπορικής δραστηριότητας σε μη παραδοσιακού χαρακτήρα εμπορικές επιχειρήσεις, γεγονός που στέρησε την αγορά της πόλης από τους πολλαπλασιαστές που λειτουργούσαν δυναμικά στην ανάπτυξη και επιβίωση των Μικρομεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων. Ο ΕΣΘ προβληματίστηκε και ανέλυσε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των «νέων αγορών» στην περιφέρεια του πολεοδομικού συγκροτήματος της πόλης, και πρότεινε στους επιχειρηματίες, των παραδοσιακών εμπορικών καταστημάτων του κέντρου, ένα «έξυπνο διευρυμένο και συνεχές ωράριο λειτουργίας της αγοράς». Το 2005 ξεκίνησαν δράσεις, με στόχο τη διατήρηση και επανδρομολόγηση των παραδοσιακών αγορών, την αντιμετώπιση του οξυμένου ανταγωνισμού και την ισχυροποίηση της θέσης των Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων, όπως: Καμπάνιες με δώρα και παροχές στους καταναλωτές: Αυτοκίνητα, Δωροεπιταγές, διακοπές και συνδυαστικές κινήσεις για τη δημιουργία ελκυστικότερης αγοράς και την προσέλκυση του κοινού, οργανώνοντας καλλιτεχνικά δρώμενα, καλώντας τις επιχειρήσεις για extra παροχές και προσφορές.
Τουριστική προβολή της Θεσσαλονίκης
Πραγμαποιήθηκαν, επίσης, δράσεις για την τουριστική προβολή της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής. Εκτυπώθηκε τουριστικός οδηγός, με χρηστικές πληροφορίες, παράχθηκε οδηγός της Θεσσαλονίκης σε CD, τοποθετήθηκαν στερεογραφικοί χάρτες και info-points σε σημεία αναφοράς της πόλης, ενώ, κατά την άφιξη Κρουαζιερόπλοιων, οι τουρίστες ενημερώνονται με χάρτες και πληροφορίες για την αγορά της πόλης. Στο ίδιο πλαίσιο πραγματοποιήθηκε τριήμερο εκδηλώσεων, το μήνα που πέρασε, για τη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη. Μια πρωτοβουλία του ΕΣΘ, που συνδιοργανώθηκε με την Ι. Μητρόπολη και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και στόχευε στην ανάδειξη της βυζαντινής φυσιογνωμίας της Θεσσαλονίκης και στην αξιοποίησή της για την οικονομική, πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής.
THESS MALL
Και τέλος, φυσικά το THESS MALL, με σύνθημα «Η καρδιά κτυπά στο Κέντρο», πρόγραμμα στο οποίο συμπεριλήφθηκε η Θεσσαλονίκη, μαζί με άλλες έξι πόλεις της Ελλάδας, στην κοινή δράση «ΑΝΟΙΚΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ». Το έργο αυτό, αποτέλεσε ένα στοίχημα για τη στήριξη και ενδυνάμωση της αγοράς και της επιχειρηματικότητας, αλλά πρωτίστως την καλύτερη εξυπηρέτηση και τόνωση του ψυχολογικού κλίματος των καταναλωτών.
Κυρίες και Κύριοι,
Στη συγκυρία των τελευταίων ετών, συρρίκνωσης της εμπορικής δράσης, στην περίοδο των μνημονίων και των capital controls, ο ΕΣΘ προσπαθεί να αντιπαρέλθει τη δύσκολη αυτή εποχή, με νέες ιδέες για την τόνωση της αγοράς, βλέποντας πάντα μπροστά. Διαθέτει το ανθρώπινο δυναμικό και την αξιοσύνη, να ξεπερνά τις δυσκολίες και να προτείνει λύσεις για την προώθηση της επιχειρηματικότητας.
Δεν πρέπει, επίσης, να λησμονούμε, ότι η εμπορική τάξη της Θεσσαλονίκης στήριξε διαχρονικά αυτή την πόλη, με ποικίλες δράσεις και πρωτοβουλίες. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τις περισσότερες διοικήσεις του Συλλόγου αποτελούσαν προσωπικότητες που διακόνησαν όχι μόνο τον Κερδώο Ερμή, γιατί οι έμποροι της Θεσσαλονίκης είναι ενεργοί πολίτες, που στήριξαν και στηρίζουν με τη συμμετοχή και τη δράση τους, σωματεία, φορείς, οργανώσεις και ιδρύματα αυτής της πόλης, ως μέλη ή πρόεδροι Συμβουλίων, εισφέροντας την ηθική, οικονομική και υλική τους συμπαράσταση.
Για όλους αυτούς τους λόγους, το σύνθημα του φετεινού ιωβηλαίου είναι ακριβώς αυτό: